Lá gói bánh là khâu quan trọng nhất

Bánh chưng, món ăn truyền thống của người Việt trong dịp Tết Nguyên đán, là một nguồn năng lượng phong phú. Được làm từ gạo nếp, 100g gạo nếp cung cấp 344 kcal. Một chiếc bánh chưng thông thường, với lượng gạo nếp khoảng 1,5-2 bát, chưa kể thêm thịt mỡ và đậu xanh, có thể cung cấp khoảng 150 kcal trong mỗi miếng nhỏ, tương đương với một lưng bát cơm.

Trong không khí tết truyền thống, nhiều gia đình vẫn giữ nguyên truyền thống gói bánh chưng. Tuy nhiên, việc bảo quản bánh chưng thơm ngon không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt khi thời tiết thay đổi bất thường từ nắng nóng đến lạnh giá.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, từ Viện Công nghệ Sinh học – Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, chia sẻ rằng bánh chưng có thể dễ bị ôi thiu nếu không được bảo quản và vận chuyển một cách an toàn. Với thành phần đa dạng như thịt, đậu, hạt tiêu, và hành, bánh chưng rất nhạy cảm với môi trường, đặc biệt là khi bị ẩm, hấp hơi, hoặc nhiệt độ ngoại trời tăng cao.

Để bảo quản bánh lâu, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khuyến nghị việc rửa sạch lá bánh và để ráo nước, hoặc gói bằng lá dong đã được luộc trước khi bánh còn nóng. Bạn cũng nên bảo quản nguyên liệu trước khi gói bánh một cách cẩn thận, đặc biệt là ngâm gạo để làm khô.

Sau khi luộc bánh, quá trình ép hoặc treo bánh ở nơi thoáng đãng và đợi cho đến khi bánh nguội hẳn mới xếp vào giỏ. Tránh để bánh trong các thùng kín khi bánh còn ấm, và lá dong được chọn phải là lá tươi không quá già hoặc non. Quá trình rửa lá đóng vai trò quan trọng để tránh bánh chưng bị vữa, mốc do vi khuẩn từ lá xâm nhập.

Nếu phải vận chuyển bánh chưng đi xa trong điều kiện nắng nóng, việc để bánh nguội rồi đặt vào túi hút chân không sẽ giúp bảo quản độ tươi ngon và dinh dưỡng của bánh trong khoảng 10 ngày trở lại.

Xem thêm: Bánh chưng bảo quản ngăn mát tủ lạnh, làm theo cách này để bao lâu bánh vẫn ngon mềm như mới, không lo lại gạo

Rửa sạch bánh sau khi luộc

PGS.TS Nguyễn Văn Hoan, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lúa, Học viện Nông nghiệp, cũng đưa ra lời khuyên quan trọng về việc giữ cho bánh chưng thơm ngon và có thời hạn sử dụng lâu dài thông qua việc thực hiện quy trình vệ sinh kỹ lưỡng từ nguyên liệu cho đến quá trình đun nấu và bảo quản.

Theo TS Hoàn, sau khi luộc bánh chưng, việc vớt bánh ra và rửa sạch lá trong nước lạnh để loại bỏ hết nhựa là bước quan trọng giúp bánh được bảo quản lâu. Chậm nguội một chút sau đó, bánh nên được đặt vào một chậu nước sạch, đặc biệt là nước đã đun sôi và để nguội đến mức ấm tay để rửa từng chiếc bánh, loại bỏ hết nhớt trên bề mặt lá ngoại của bánh.

Tiếp theo, bánh được xếp lên sàn gỗ với một tấm vải ép dưới để thoát nước. Mỗi chiếc bánh sau khi được gói lại bằng giấy báo nên được xếp vuông vắn trên bàn. Theo PGS.TS Nguyễn Văn Hoan, cách bảo quản như vậy sẽ giúp bánh kéo dài thời gian lưu trữ, giảm nguy cơ mốc nấm.

“Xếp bánh thành nhiều lớp, sử dụng vật nặng để ép bánh, tạo nên độ chắc mịn, hoặc treo lên nơi thoáng gió nếu là bánh tét và phẳng đều trong vài giờ, điều này sẽ giúp bánh có thể bảo quản trong điều kiện thường tới cả tuần”, PGS.TS Nguyễn Văn Hoan chia sẻ.

PGS.TS Nguyễn Văn Hoan cũng nêu rõ rằng bánh chưng truyền thống Việt Nam có thể được bảo quản tối đa đến 20 ngày trong điều kiện thường như mùa đông với thời tiết lạnh. Trong mùa hè, thời gian bảo quản giảm xuống dưới 10 ngày. Nếu đặt trong tủ lạnh, bánh có thể lưu trữ được tối đa 2 tháng.

PGS.TS Nguyễn Văn Hoan tiết lộ rằng trước đây, tại vùng trung du miền núi phía Bắc, bà con thường áp dụng cách gói bánh chưng dài (hay còn gọi là bánh tày) để ăn Tết. Việc chọn lựa gạo cẩn thận, gói bánh chặt tay và luộc trong khoảng 48 tiếng sẽ tạo ra loại bánh vô cùng ngon miệng, có thể bảo quản lâu dài, thậm chí lên đến 6 tháng dưới điều kiện bình thường.

Tuy nhiên, bánh sau thời gian dài sẽ trở nên khô cứng, yêu cầu sự chặt chẽ của dao mới để cắt. Trong những chuyến làm đồng, bánh thường được đem theo và ủ vào đống than củi để tránh bánh khô, tạo ra một trải nghiệm ẩm thực giống như xôi nướng. Hoặc đơn giản, bánh có thể được buộc chặt trong túi nilon và thả xuống giếng khoan để bảo quản lâu dài.

Chuyên gia khác cũng chia sẻ rằng để bánh chưng luôn giữ được hương vị tốt nhất và tránh khỏi tình trạng mốc nấm, quá trình gói bánh cần được thực hiện một cách cân nhắc, không quá chặt để tránh bánh cứng và khô, nhưng cũng không quá lỏng lẻo để tránh bánh mềm quá mức và dễ bị mốc. Nếu lá gói bánh xuất hiện mốc mà không thấm vào bên trong, vẫn có khả năng sử dụng bánh bằng cách luộc lại hoặc thổi nóng trên bếp gas để diệt khuẩn nấm mốc, miễn là bánh vẫn giữ mùi thơm ngon.

Ngược lại, nếu mốc đã xâm nhập vào bên trong bánh, nên từ chối sử dụng vì bánh không chỉ mất đi hương vị mà còn tăng nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm. Khi phần nhân của bánh có mùi ôi, chua… là dấu hiệu cần phải bỏ đi, tránh rủi ro nguy cơ ngộ độc thực phẩm.

Bảo quản ở điều kiện bên ngoài

Bước 1 Bánh chưng sau khi được nấu chín, bạn nên sử dụng nước sôi để nguội rửa lại bánh nhằm rửa sạch các chất nhựa trong lá.

Bước 2 Treo bánh tại nơi thoáng mát giúp bánh khô ráo hoàn toàn.

Bước 3 Cuối cùng bạn đặt bánh lên một tấm bìa và dùng vật nặng ém bánh chặt lại hơn.

Với cách bảo quản này có thể bảo quản được bánh chưng khoảng 7 đến 10 ngày, tuy nhiên còn tuỳ thuộc vào khâu gói bánh có buột chặt không, điều kiện môi trường ở từng nơi mà thời gian có thể chênh lệch.

Bảo quản trong tủ lạnh

Để bánh được bảo quản lâu bạn cần để bánh còn nguyên vẹn lá gói vào ngăn đá tủ lạnh, ăn đến đâu cắt đến đó. Sau khi cắt bạn dùng màng bọc thực phẩm bao kín bánh lại và đặt vào tủ.

Để bảo quản bánh được lâu, bạn nên bảo quản chúng trong tủ lạnh. Khi bảo quản, nhớ thường xuyên kiểm tra xem bánh có bị nấm mốc hay không nhé.

Mỗi lần ăn bạn nên đưa vào lò vi sóng hoặc hấp cho bánh nóng lại hoặc có thể chiên. Tuy nhiên, nếu chiên bạn chỉ nên chiên từ 1 đến 2 lần, vì nếp sẽ hấp thụ lượng dầu lớn khi ăn, không tốt cho sức khỏe.

Bảo quản bánh trong ngăn đá tủ lạnh có thể để được khoảng 15 đến 20 ngày.

 Khi cần dùng bạn rã đông ở nhiệt độ thường rồi mang đi hấp lại cho nóng. Bạn nên lấy cắt một lượng vừa đủ dùng, tránh lấy bánh ra rã đông nhiều lần sẽ khiến bánh mất đi độ ngon.

Bảo quản bằng túi hút chân không

Sau khi hút chân không, bánh chưng có thể bảo quản từ 5 -10 ngày ở điều kiện bình thường (nhiệt độ phòng), tùy thuộc vào điều kiện thời tiết địa phương. Ngoài ra, khi bảo quản trong ngăn đá, bánh chưng có thể dùng được trong vòng 15-20 ngày.

Khác với bánh chưng, bánh tét mới vớt ra còn nóng bạn nên treo bánh nơi thoáng mát, chờ cho bánh nguội. Không cất bánh vào tủ hay để bánh trong túi kín, bánh bị hầm hơi sẽ rất mau hư.

Với bánh tét bạn có thể treo nơi thoáng mát và bảo quản 2 – 3 ngày, để bảo quản lâu hơn bạn nên cho bánh vào tủ lạnh, khi dùng thì đem hấp lại hoặc chiên ăn rất ngon.

Ngoài ra nếu muốn bảo quản lâu hơn bạn có thể đặt bánh lên ngăn đá, tuy nhiên bạn cần rã đông bánh ở nhiệt độ thường và luộc lại bánh khi dùng. Nếu bảo quản ở ngăn đá bạn có thể để bánh được khoảng 15 ngày.

Cách tốt nhất để bảo quản bánh tét là hút chân không cho bánh, vì công nghệ hút toàn bộ không khí ra giúp bánh được bảo quản lâu nhất có thể, tránh tối đa sự xâm nhập của vi khuẩn. Bánh chưng ép chân không thì có thể để được khoảng 1 tuần đến 10 ngày.

Lưu ý khi bảo quản bánh chưng và bánh tét

– Lá gói bánh dù là lá dong hay lá chuối đều cần phải rửa kĩ, trụng qua nước sôi và để ráo nước, như vậy bánh sẽ giữ được lâu hơn.

-Nếu bạn tự tay làm bánh thì trước khi gói, bạn nên lau sạch hay trụng sơ lá qua nước sôi rồi mang đi để ráo, nhờ vậy mà vừa giúp bạn được thơm ngon mà không sợ phần nếp bên ngoài bị bám bụi, các loại vi khuẩn.

– Sử dụng dao sạch để cắt bánh, tránh tình trạng dao còn bám thực phẩm hay bụi, dính vào bánh, như vậy dễ gây ra nấm mốc bên trong bánh.

-Bánh cần được luộc chín kĩ và sau khi chín bạn nhớ dùng tấm bìa để ép hết nước ra bên ngoài, giúp bánh khô ráo, từ đó mà sẽ bảo quản lâu hơn.

– Khi bánh xuất hiện nấm mốc nhẹ, thường thì lớp nấm này chỉ mới bám bên ngoài lá gói, bạn hơ bánh trên lửa nhằm loại bỏ nấm mốc, dùng màng bọc thực phẩm gói bánh lại là bạn có thể tiếp tục bảo quản.

– Nếu bánh có tình trạng lại gạo (nếp bị khô, cứng), bạn có thể mang bánh đi luộc (nếu chưa bóc bỏ lớp vỏ) hay hấp lại bánh.

-Dùng dây thừng sạch hoặc dao sạch để cắt bánh. Vì khi dùng dùng cụ đã cắt sẽ dễ làm cho các phần thức ăn khác bám vào mặt cắt của bánh, dễ gây ẩm mốc, ôi thiu.

-Kiểm tra bánh thường xuyên, nếu thấy có dấu hiệu bánh bắt đầu bị mốc ở bên ngoài lá gói, bạn chỉ cần đem đi hơ với lửa rồi dùng màng bọc thực phẩm bọc lại, tiếp tục bảo quản.

-Ngoài ra, nếu thấy phần nếp bị khô, cứng (hay còn gọi là bị lại gạo) thì bạn mang bánh đi luộc lại lần nữa hoặc mang đi hấp.

Với các mẹo chọn bánh chưng làm sẵn an toàn cho ngày Tết trên đây bạn có thể bảo quản bánh chưng, bánh tét đến 10 ngày mà không hỏng, hãy áp dụng ngay cho dịp tết sắp đến này nhé .

Bạn có thể dùng kèm với củ kiệu, dưa món hay thịt kho hột vịt. Ngoài ra còn có thể chiên bánh để đổi khẩu vị cho cả gia đình trong dịp tết.

Tuy nhiên, nếu bánh có dấu hiệu mốc thì bạn không nên ăn nữa vì theo các chuyên gia, thực phẩm đã mốc đều sinh ra độc tố Aflatoxin. Loại độc chất này có thể gây nên những ảnh hưởng bất lợi cho con người dùng, dễ gây UT, sau một thời gian dài tích tụ. Vì thế, tuyệt đối không ăn những thực phẩm đã bị nấm mốc. Bánh nên gói hoặc mua một số lượng vừa phải, không nên tích trữ quá nhiều và ăn trong thời gian dài sẽ không tốt cho sức khỏe.