Trong đời sống hằng ngày, nhiều gia đình thường gặp tình trạng gạo để lâu xuất hiện mọt – những côn trùng nhỏ bé nhưng gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng thực phẩm. Mọt gạo là loài côn trùng chuyên tấn công ngũ cốc như gạo, đậu, bột…, đặc biệt trong môi trường nóng ẩm.
Vì sao mọt lại xuất hiện trong gạo?
Trong quá trình sản xuất và chế biến ngũ cốc, nhà máy thường ưu tiên giữ lại phần lớn chất dinh dưỡng trong hạt, hạn chế xử lý hóa học hoặc nhiệt độ quá cao. Điều này giúp gạo ngon và tự nhiên hơn, nhưng cũng khiến trứng mọt có thể vô tình tồn tại trong hạt gạo.
Thông thường, gạo có độ ẩm thấp nên trứng không thể nở. Tuy nhiên, chỉ cần độ ẩm tăng nhẹ, đặc biệt khi trời nồm hoặc thùng đựng gạo không kín, môi trường này sẽ nhanh chóng trở thành “thiên đường sinh sản” cho mọt gạo. Chúng dùng chính chất dinh dưỡng trong hạt gạo để nuôi cơ thể và phát triển.
Tác hại khi gạo bị mọt
Gạo để lâu có mối mọt thường:
-
Mất mùi thơm đặc trưng, nấu lên không còn mềm ngon như trước.
-
Giảm chất lượng dinh dưỡng, vì mọt ăn phần tinh bột và protein trong gạo.
-
Dễ bị mủn, khô vụn, chuyển màu và có mùi lạ.
-
Nếu để lâu quá mức, gạo có thể vón cục, có màu nâu sẫm – dấu hiệu đã hỏng.
Điều may mắn là các loại mọt nhỏ này không gây độc trực tiếp cho người. Nếu ăn phải một vài con mọt thì cơ thể vẫn đào thải bình thường, không ảnh hưởng sức khỏe.
Tuy nhiên, khi gạo có quá nhiều mọt trưởng thành, chúng sẽ tiết ra benzoquinone – một hợp chất gây mùi khó chịu, có thể gây kích ứng da và đường tiêu hóa. Khi gạo có dấu hiệu đổi mùi, ẩm vón hay biến chất, tuyệt đối không nên tiếp tục dùng.
6 cách bảo quản gạo tránh mọt hiệu quả
1. Bảo quản bằng tỏi

Tỏi có mùi đặc trưng giúp xua đuổi côn trùng.
Cách làm:
-
Để gạo vào thùng kín.
-
Bóc vài tép tỏi, đặt lên trên lớp gạo.
-
Đậy nắp thật kín.
Tỏi giúp giảm ẩm và đuổi mọt tự nhiên, không ảnh hưởng đến mùi vị của gạo.
Tỏi có tác dụng ngăn mối mọt tấn công và sinh sôi nên gạo bạn mua về có trữ lâu cũng hoàn toàn sạch sẽ và an toàn cho sức khỏe.
Ngoài việc hạn chế mối mọt tấn công, tỏi còn giúp cho chất lượng gạo được giữ nguyên một cách tối đa.
Cách bảo quản
Đầu tiên, bạn cho gạo vào hộp nhựa hoặc thùng to có nắp đều được.
Sau khi cho hết gạo vào, bạn lấy vài tép tỏi bóc vỏ đi rồi cho tỏi lên trên gạo. Tùy theo hộp gạo to hay nhỏ mà bạn tăng giảm lượng tỏi cho phù hợp.
Sau khi cho tỏi vào, bạn đậy nắp kín lại.
2. Dùng ớt tươi hoặc khô
Mùi cay nồng của ớt khiến mọt không dám đến gần.
-
Cắt đôi quả ớt, bỏ hạt và cho vào thùng gạo.
-
Không dùng quá nhiều để tránh hơi cay ám vào gạo.
3. Bảo quản bằng muối
Muối có khả năng hút ẩm nhẹ và ngăn mọt xuất hiện.
-
Rắc một ít muối lên bề mặt gạo.
-
Không rắc quá nhiều vì có thể khiến gạo bị mặn hoặc tăng độ ẩm nếu dùng muối ướt.
Khi ăn gạo, nếu nuốt phải muối mặn, mối mọt sẽ sợ và cũng sẽ bỏ đi.
Cách bảo quản
Hãy rắc đều một chút muối vào thùng gạo. Tuy nhiên không nên rắc nhiều muối vì có thể khiến gạo mặn, lại làm cho gạo dễ bị ẩm.
4. Để gạo trong tủ lạnh
Ở nhiệt độ dưới 15°C:
-
Mọt và trứng không thể phát triển.
-
Gạo giữ được thơm ngon lâu hơn.
Cách tốt nhất:
Chia gạo thành từng túi zipper, để trong tủ lạnh 4–5 ngày trước khi sử dụng dần.
5. Dùng thùng đựng gạo chuyên dụng
Các loại thùng gạo hiện đại thường:
-
Đậy kín tuyệt đối
-
Hạn chế độ ẩm
-
Lấy gạo bằng cơ chế hộp kéo hoặc nút bấm, giúp sạch sẽ hơn
Nên đặt thùng ở nơi khô thoáng, tránh gần bếp, lò vi sóng hoặc tủ lạnh.
6. Bảo quản trong túi hoặc chai nhựa kín
-
Cho gạo vào chai nhựa khô rồi vặn kín nắp.
-
Hoặc dùng túi nhựa dày buộc chặt.
-
Cách này giúp gạo không bị ẩm, hạn chế tối đa côn trùng xâm nhập.
Bảo quản gạo trong tủ lạnh

Một cách khác giúp bạn bảo quản gạo hiệu quả, đó là đặt gạo vào trong tủ lạnh.
Cách bảo quản:
Ở nhiệt độ thấp hơn 15 độ C, bạn có thể để gạo trong tủ lạnh khoảng 4 đến 5 ngày trước khi cho vào thùng đựng gạo.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng Nhật Bản, cách này có thể tiêu diệt cũng như ngăn không cho mối mọt đẻ trứng, sinh sôi nảy nở. Tuy nhiên, tủ lạnh trong các gia đình thường không quá lớn, vì vậy gạo nên được chia nhỏ vào các túi zipper trước khi đem để vào tủ lạnh.
Gạo là loại thực phẩm hút ẩm cao nên bạn cần bảo quản ở nơi thật thoáng mát, khô ráo. Tuyệt đối không để gạo ở những nơi có độ ẩm cao hoặc có ánh nắng trực tiếp của mặt trời chiếu vào. Nắng và độ ẩm có thể làm cho gạo bị giảm sút chất lượng, hoặc mất đi hương vị và hàm lượng chất dinh dưỡng trong gạo.
Ngoài gạo ra, bạn cũng có thể áp dụng cách này để bảo quản các loại ngũ cốc và gia vị trong nhà bếp của mình nữa đấy.
Bảo quản trong thùng đựng gạo chuyên dụng
Sử dụng thùng đựng gạo chuyên dụng giúp bạn tiết kiệm được không gian bếp của gia đình. Hơn nữa, bạn có thể cân đo chính xác lượng gạo cần thiết cho mỗi bữa ăn và đảm bảo an toàn sức khỏe cho các thành viên trong gia đình mình nữa đó.
Bạn nên chọn mua hộp đựng gạo có dung tích phù hợp với số lượng thành viên trong gia đình bạn. Lưu ý đặt ở những nơi khô ráo, thông thoáng tránh những nơi ẩm thấp và tránh những vật dụng phát nhiệt như lò vi sóng, lò nướng nhé.
Bảo quản gạo trong túi nhựa, chai nhựa
Đây là cách bảo quản không chỉ mối mọt, mà bụi bẩn lẫn các loại côn trùng đều không thể tấn công gạo, vừa vệ sinh vừa an toàn cho cho sức khỏe.
Cách bảo quản
Dùng túi nhựa hoặc chai nhựa khô hoàn toàn để cho gạo vào. Vì nếu có nước đọng bên trong thì gạo sẽ bị ẩm mốc. Như vậy vi khuẩn sẽ càng sinh sôi và càng gây hại hơn đấy.
Sau khi đổ gạo đầy túi (chai), bạn đậy thật chặt và mang đặt ở nơi khô ráo.
Xử lý khi gạo đã bị mọt
Khi thấy mọt xuất hiện, nhiều người mang gạo ra phơi nắng, nhưng điều này không đúng. Ánh nắng mạnh khiến mọt ẩn sâu vào lõi gạo, còn làm gạo khô và dễ gãy vụn.
Nên xử lý theo cách sau:
-
Sàng nhẹ để loại bớt mọt.
-
Phơi gạo ở nơi râm mát, có gió.
-
Sau 1–2 giờ, mọt sẽ tự bò ra khỏi gạo.
-
Cho gạo vào thùng đã vệ sinh sạch và khô.
Thời gian bảo quản gạo hợp lý
-
Tốt nhất: mua lượng vừa đủ dùng trong 1–2 tháng.
-
Mùa thu: gạo giữ được khoảng 1 tháng.
-
Mùa hè nóng ẩm: chỉ nên dùng trong 2 tuần.
Đặc biệt, trước khi đổ gạo mới vào, hãy làm sạch và phơi khô thùng đựng gạo, tránh lẫn trứng mọt từ gạo cũ.