Điều đáng lo ngại hơn nữa là hầu hết bệnh nhân ung thư đại tràng khi được chẩn đoán đã ở giai đoạn giữa hoặc giai đoạn tiến triển, và khoảng 80% các loại ung thư này phát triển từ polyp ruột. Nghiên cứu từ Trung tâm Ung thư Quốc gia còn chỉ ra rằng một số loại polyp ruột có nguy cơ chuyển dạng ác tính cực kỳ cao, điều này sẽ gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của bệnh nhân nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Polyp ruột là những khối lồi nhỏ có vẻ không dễ thấy trong ruột, có thể là một quả bom hẹn giờ ẩn núp trong cơ thể con người. Nhiều người biết rất ít về polyp ruột, và thậm chí không nhận thấy chúng khi chúng phát triển âm thầm.

Trên thực tế, polyp ruột là những khối u mô nhô ra từ bề mặt niêm mạc ruột vào khoang ruột. Chúng có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau và có thể là một hoặc nhiều. Theo đặc điểm bệnh lý, polyp ruột có thể được chia thành nhiều loại, trong đó polyp tuyến và polyp răng cưa là hai loại phổ biến nhất và cũng là loại có nguy cơ chuyển dạng ác tính cao nhất.

Polyp tuyến là loại polyp đường ruột phổ biến nhất, chiếm khoảng 70% tổng số polyp đường ruột. Loại polyp này được hình thành do sự tăng sinh của biểu mô tuyến và có thể được chia thành u tuyến ống, u tuyến nhung mao và u tuyến ống nhung mao theo cấu trúc tuyến và mức độ không điển hình.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ ung thư của polyp tuyến có đường kính lớn hơn 2 cm lên tới 40%, và càng có nhiều thành phần nhung mao thì nguy cơ ung thư càng cao. Polyp răng cưa là một loại polyp dần được chú ý trong những năm gần đây. Chúng được đặc trưng bởi sự sắp xếp các tuyến theo hình răng cưa, chủ yếu bao gồm polyp tăng sản, u tuyến răng cưa truyền thống và polyp răng cưa không cuống.

Điều đáng báo động là nguy cơ ung thư ở các u tuyến răng cưa truyền thống và polyp răng cưa không cuống cực kỳ cao, thậm chí còn cao hơn ở một số polyp tuyến, và quá trình ung thư có thể diễn ra nhanh hơn.

Sự hình thành polyp ruột liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm yếu tố di truyền, yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt. Tuổi tác là yếu tố nguy cơ không thể bỏ qua. Theo tuổi tác, tỷ lệ mắc polyp ruột tăng lên đáng kể và tỷ lệ mắc ở những người trên 50 tuổi có thể lên tới 30%.

Di truyền gia đình cũng đóng một vai trò quan trọng. Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng hoặc polyp tuyến có nguy cơ mắc bệnh cao hơn đáng kể. Ngoài ra, chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều protein, ít chất xơ trong thời gian dài, cũng như thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu quá mức và thiếu tập thể dục có thể làm tăng nguy cơ mắc polyp ruột.

Đặc biệt đáng chú ý là các nghiên cứu trong những năm gần đây đã phát hiện ra rằng sự mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột có thể liên quan chặt chẽ đến sự hình thành polyp đường ruột. Sự sinh sản quá mức của một số loại vi khuẩn cụ thể có thể thúc đẩy phản ứng viêm đường ruột và gây ra sự hình thành polyp.

Polyp ruột thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu và nhiều bệnh nhân được phát hiện tình cờ trong quá trình khám sức khỏe định kỳ hoặc các xét nghiệm bệnh lý khác. Tuy nhiên, khi polyp phát triển lớn hơn hoặc tăng số lượng, một số dấu hiệu cảnh báo có thể xuất hiện, đặc biệt là khi đi tiêu.

Máu trong phân là một trong những triệu chứng phổ biến và quan trọng nhất, biểu hiện là một lượng nhỏ máu đỏ tươi trên bề mặt phân hoặc trên giấy vệ sinh, đôi khi có thể lẫn trong phân. Cần lưu ý rằng tình trạng chảy máu này thường ít và xảy ra không liên tục, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với bệnh trĩ.

Thay đổi thói quen đại tiện là một dấu hiệu cảnh báo khác, có thể biểu hiện bằng tần suất đại tiện tăng lên, táo bón và tiêu chảy xen kẽ, hoặc cảm giác đại tiện không hết. Khi polyp lớn, bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu ở bụng hoặc đau âm ỉ, đặc biệt là ở vùng bụng dưới bên trái. Ngoài ra, một số bệnh nhân cũng có thể đi ngoài phân nhầy, tức là phân có lẫn chất nhầy rõ ràng.

Cần lưu ý rằng các triệu chứng này không chỉ xuất hiện ở polyp ruột mà còn có thể là biểu hiện của các bệnh lý đường ruột khác. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trên kéo dài hoặc tái phát, đặc biệt là ở những người trên 40 tuổi, cần phải hết sức lưu ý và đi khám chuyên khoa kịp thời.

Chẩn đoán polyp ruột chủ yếu dựa vào nội soi. Nội soi đại tràng hiện được công nhận là tiêu chuẩn vàng. Nội soi đại tràng không chỉ có thể quan sát trực quan các polyp trong ruột mà còn có thể thực hiện sinh thiết hoặc cắt bỏ cùng lúc.

Ngoài ra, nội soi đại tràng CT cũng là một phương pháp thay thế không xâm lấn, đặc biệt đối với những bệnh nhân không phù hợp với nội soi đại tràng truyền thống. Đối với các polyp ruột đã được xác nhận, xét nghiệm bệnh lý là rất quan trọng, có thể làm rõ loại polyp và có xu hướng ác tính hay không, cung cấp cơ sở cho việc điều trị và theo dõi sau đó.

Đối với polyp ruột đã được phát hiện, nguyên tắc điều trị là phát hiện sớm và cắt bỏ sớm. Cắt polyp nội soi là phương pháp điều trị được sử dụng phổ biến nhất và phù hợp với hầu hết các polyp ruột. Đối với các polyp lớn hơn hoặc nằm ở vị trí đặc biệt, có thể cần phải cắt bỏ theo từng giai đoạn hoặc sử dụng các kỹ thuật đặc biệt khác, chẳng hạn như phẫu tích niêm mạc nội soi.

Cần nhấn mạnh rằng, việc xét nghiệm bệnh lý sau cắt polyp rất quan trọng, có thể xác định bản chất của polyp và liệu polyp có trở thành ác tính hay không, từ đó đưa ra kế hoạch điều trị và theo dõi tiếp theo.

Đối với các polyp đã chuyển thành ung thư, cắt bỏ nội soi có thể đủ nếu chúng chỉ giới hạn ở niêm mạc hoặc dưới niêm mạc với biên độ âm tính; tuy nhiên, nếu chúng đã xâm lấn vào cơ hoặc các lớp sâu hơn, có thể cần phải điều trị phẫu thuật.

Để ngăn ngừa polyp ruột và giảm nguy cơ ung thư, điều chỉnh lối sống là điều cần thiết. Về chế độ ăn uống, bạn nên tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn uống, ăn nhiều trái cây và rau quả tươi và ngũ cốc nguyên hạt, và giảm lượng thịt đỏ và các sản phẩm từ thịt chế biến.

Duy trì tập thể dục vừa phải, ít nhất 150 phút tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải mỗi tuần, giúp duy trì sức khỏe đường ruột và chức năng miễn dịch. Tránh hút thuốc và uống rượu quá mức, cả hai đều là những yếu tố nguy cơ đã biết đối với polyp ruột và ung thư đại trực tràng.

Việc sàng lọc đặc biệt quan trọng đối với nhóm có nguy cơ cao. Người ta thường khuyến cáo rằng dân số nói chung nên bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng ở độ tuổi 50. Những người có tiền sử gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ cao khác có thể cần bắt đầu sớm hơn và tăng tần suất sàng lọc.

Các phương pháp sàng lọc thường dùng bao gồm xét nghiệm máu ẩn trong phân, nội soi đại tràng, v.v. Điều đáng nói là với sự phát triển của công nghệ y tế, một số phương pháp sàng lọc mới như xét nghiệm ADN trong phân và xét nghiệm dấu hiệu máu đang dần được sử dụng trong thực hành lâm sàng, cung cấp nhiều lựa chọn hơn để phát hiện sớm polyp ruột.

Theo dõi thường xuyên là cực kỳ quan trọng đối với những bệnh nhân đã phát hiện và cắt bỏ polyp ruột. Một nghiên cứu theo dõi trong 10 năm cho thấy khoảng 30% bệnh nhân đã cắt bỏ polyp sẽ phát triển lại polyp mới trong vòng 5 năm, đặc biệt là những người lần đầu phát hiện ra nhiều polyp hoặc polyp có nguy cơ cao.

Do đó, tùy thuộc vào các yếu tố như loại, số lượng và kích thước của polyp, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch theo dõi cá nhân, thường bao gồm nội soi đại tràng định kỳ và các xét nghiệm cần thiết khác.

Với xu hướng lão hóa của xã hội và sự thay đổi lối sống, tỷ lệ mắc polyp ruột và ung thư đại trực tràng đang gia tăng. Tuy nhiên, thông qua sàng lọc khoa học, can thiệp kịp thời và lối sống lành mạnh, hầu hết các polyp ruột có thể được phát hiện và điều trị sớm, do đó làm giảm hiệu quả nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Sức khỏe đường ruột liên quan đến sức khỏe tổng thể. Luôn cảnh giác, lắng nghe các tín hiệu mà cơ thể gửi đi, đặc biệt là các biểu hiện bất thường khi đi tiêu và có hành động kịp thời là chìa khóa để ngăn ngừa polyp đường ruột trở thành ác tính.

Ruột là một trong những cơ quan tiêu hóa và hấp thụ quan trọng nhất trong cơ thể con người và là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch. Giữ cho ruột khỏe mạnh không chỉ có thể ngăn ngừa polyp ruột và ung thư đại tràng mà còn cải thiện khả năng miễn dịch tổng thể và chất lượng cuộc sống .

Đối mặt với mối đe dọa sức khỏe tiềm ẩn của polyp ruột, điều chúng ta cần không phải là hoảng loạn, mà là kiến ​​thức khoa học và phòng ngừa tích cực. Một đường ruột khỏe mạnh bắt đầu từ mọi lựa chọn hàng ngày mà chúng ta thực hiện và mỗi lần chúng ta chú ý đến các tín hiệu cảnh báo của cơ thể.