Dầu gió là một trong những sản phẩm quen thuộc trong tủ thuốc của nhiều gia đình Việt. Chỉ với một lọ nhỏ, dầu gió có thể giúp xoa dịu hàng loạt triệu chứng khó chịu, từ nhức đầu, đau cơ, đầy hơi đến cảm lạnh, chóng mặt… Không chỉ là “vị cứu tinh” trong những lúc mệt mỏi, dầu gió còn được xem là một phương thuốc dân gian mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nếu được sử dụng đúng cách.

Thành phần chính của dầu gió

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại dầu gió với mùi hương, công dụng và thương hiệu khác nhau. Tuy nhiên, phần lớn các sản phẩm đều chứa những thành phần cơ bản sau:

• Menthol (Tinh dầu bạc hà): Tạo cảm giác mát lạnh, giúp giảm viêm và làm dịu cơn đau. Menthol còn có khả năng làm thông mũi, giảm nghẹt thở và mang lại cảm giác dễ chịu tức thì.

• Methyl salicylate: Là hoạt chất có đặc tính giảm đau, chống viêm, tương tự aspirin. Thành phần này thường được sử dụng trong các loại thuốc xoa bóp nhằm làm dịu cơn đau cơ, đau khớp hoặc đau dây thần kinh.

• Dầu khuynh diệp (Eucalyptus oil): Có khả năng kháng khuẩn, giảm viêm, làm mát da và hỗ trợ hô hấp. Hương khuynh diệp giúp thông mũi, giảm ho, đặc biệt hữu ích khi bị cảm lạnh hoặc cảm cúm.

• Dầu thông (Pine oil): Giúp làm ấm da, tăng tuần hoàn máu, giảm đau nhức cơ bắp và mang lại cảm giác dễ chịu cho vùng được xoa bóp.

• Long não (Camphor): Là chất sáp tự nhiên thường dùng trong y học cổ truyền. Long não có khả năng giảm đau, chống viêm và kích thích tuần hoàn, giúp cơ thể ấm lên nhanh chóng.

Tác dụng của dầu gió đối với sức khỏe

Dầu gió có thể xem là “trợ thủ đắc lực” trong việc giảm đau và hỗ trợ phục hồi sức khỏe. Một vài công dụng nổi bật gồm:

• Giảm đau cơ, khớp và dây thần kinh: Khi thoa dầu gió lên da, các hoạt chất thẩm thấu qua da, kích thích tuần hoàn máu và giúp làm giãn cơ, giảm co cứng.

• Giảm đầy hơi, khó tiêu, đau bụng do lạnh: Dầu gió có tính ấm, giúp làm dịu cơn đau bụng và cải thiện tiêu hóa.

• Giảm đau đầu, nghẹt mũi, cảm cúm: Mùi hương từ menthol và khuynh diệp giúp làm thông mũi, giảm nhức đầu và mang lại cảm giác dễ chịu.

• Giảm sưng đau do côn trùng cắn: Các thành phần kháng viêm trong dầu giúp giảm ngứa, sưng tấy nhanh chóng.

Khi thoa lên da, nhiệt lượng tỏa ra từ dầu gió giúp giãn mạch, tăng lưu lượng máu, nhờ đó tăng cung cấp oxy và dưỡng chất cho mô bị tổn thương. Quá trình này cũng giúp cơ thể loại bỏ độc tố, giảm sưng và thúc đẩy phục hồi. Ngoài ra, nhiệt và hương dầu còn giúp cơ thể kích thích sản sinh endorphin – “hormone hạnh phúc”, giúp giảm đau tự nhiên và cải thiện tâm trạng.

Cơ chế giảm đau của dầu gió

Dầu gió khi được thoa lên bề mặt da sẽ thấm qua da và đến các cơ, mô và khớp ở bên dưới. Nhiệt từ dầu gió làm cho các mạch máu giãn ra, làm tăng lưu lượng máu đến vùng cơ bị đau, tăng cường ôxy và các chất dinh dưỡng khác được truyền tới mô bị tổn thương.

Việc tăng lưu lượng máu cũng giúp loại bỏ các độc tố, ví dụ như axit latic bị tích tụ trong cơ, gây đau và cứng khớp.

Nhiệt tỏa ra giúp các cơ tổn thương được thư giãn, giảm căng cứng và cải thiện sự linh hoạt của cơ, khớp. Từ đó, làm giảm co thắt, chuột rút.

Hơn nữa, nhiệt có thể kích thích sản xuất endorphin – một chất giảm đau tự nhiên của cơ thể. Endorphin giúp ngăn chặn các tín hiệu đau được truyền tới não.

Như vậy, sử dụng dầu gió có thể làm giảm đau lưng nếu biết sử dụng đúng cách.

Những lưu ý khi sử dụng dầu gió

Mặc dù dầu gió có thể là một biện pháp hiệu quả giúp giảm đau lưng nhưng cần được sử dụng một cách an toàn. Việc làm dụng dầu gió, chà xát mạnh trên da có thể dẫn đến kích ứng hoặc bỏng da.

Ngoài ra, sử dụng dầu gió không nên được sử dụng để thay thế cho các biện pháp điều trị chuyên sâu. Nhìn chung, dầu gió là một sản phẩm an toàn nhưng người sử dụng cũng cần làm theo những hướng dẫn trên nhãn và làm đúng theo chỉ dẫn.

Nếu gặp phải tình trạng đau dữ dội và liên tục, người bệnh nên tìm đến sự thăm khám của các bác sĩ chuyên khoa để xác định nguyên nhân và có pháp đồ điều trị hợp lý.

Những người không nên dùng dầu gió

Dù có nhiều lợi ích, nhưng dầu gió không phù hợp với tất cả mọi người. Một số đối tượng nên hạn chế hoặc tránh dùng hoàn toàn:

• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Một số thành phần như long não có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh của mẹ và thai nhi.

• Trẻ em dưới 3 tuổi: Da trẻ rất nhạy cảm, việc dùng dầu gió, đặc biệt thoa gần mũi, có thể gây ức chế hô hấp hoặc ngộ độc. Làn da của trẻ rất mỏng manh và hệ hô hấp chưa hoàn thiện. Các thành phần trong dầu gió như camphor có thể gây ức chế hô hấp, ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

• Người bị động kinh: Một số tinh dầu mạnh có thể kích thích hệ thần kinh trung ương, gây co giật.

• Người dị ứng với thành phần dầu gió: Cần đọc kỹ nhãn sản phẩm để tránh phản ứng kích ứng, nổi mẩn hoặc ngứa rát.

• Người có bệnh nền: Những người có tiền sử bệnh như tăng huyết áp, suy nhược, táo bón hoặc các bệnh hô hấp mạn tính như hen suyễn, viêm phế quản nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Người đang bị sốt cao, lở ngứa, hoặc vừa ốm dậy cũng cần cẩn trọng.
• Người có làn da nhạy cảm hoặc vết thương hở: Dầu gió có thể gây kích ứng, mẩn đỏ, ngứa rát hoặc làm tổn thương nặng hơn vùng da bị tổn thương.
• Không bôi gần mắt, mũi hoặc miệng.

Lưu ý khi sử dụng dầu gió

• Chỉ dùng ngoài da, không bôi lên niêm mạc, vùng mắt, da trầy xước hoặc vết thương hở.

• Không uống dầu gió, vì các thành phần như long não hoặc methyl salicylate có thể gây ngộ độc nghiêm trọng nếu nuốt phải.

• Không lạm dụng: Không nên bôi quá 4 lần/ngày, tránh sử dụng trên vùng da quá rộng hoặc liên tục trong nhiều ngày.

• Ngừng sử dụng khi hết triệu chứng. Nếu cơn đau không giảm sau vài ngày, nên đi khám để tìm nguyên nhân cụ thể.

• Không nên lạm dụng, dùng gió quá 4 lần/ngày, cũng không nên dùng thường xuyên mà nên ngừng ngay khi cơn đau chấm dứt.
• Chỉ nên sử dụng lượng dầu vừa đủ và không bôi quá nhiều trên diện tích rộng.

Cách sử dụng dầu gió hiệu quả

Làm sạch vùng bị tổn thương: Trước khi thoa, hãy làm sạch vùng bị đau bằng xà phòng và nước, giúp loại bỏ bụi bẩn – điều có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dầu gió.

Thoa dầu gió: Thoa một lượng nhỏ lên vùng bị ảnh hưởng. Không cần bôi quá nhiều, vì điều này có thể gây kích ứng. Massage da cho đến khi dầu được tệp hoàn toàn vào da.

Rửa tay: Sau khi thoa, hãy nhớ rửa tay thật kỹ để loại bỏ lượng dầu còn sót lại.

Chờ dầu gió phát huy tác dụng: Dầu gió thường mất khoảng 10 – 15 phút để phát huy tác dụng. Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy nóng lên ở vùng vừa được thoa dầu.

Bôi lại nếu cần thiết: Nếu cơn đau vẫn tiếp diễn, bạn có thể thoa lại dầu tối đa bốn lần một ngày.

Tổng kết

Dầu gió là sản phẩm tiện dụng, mang lại nhiều công dụng đáng kể trong chăm sóc sức khỏe hằng ngày – từ giảm đau, thư giãn cơ thể cho đến hỗ trợ hô hấp. Tuy nhiên, để dầu gió thực sự phát huy hiệu quả và an toàn, người dùng cần hiểu rõ thành phần, công dụng và giới hạn sử dụng. Dùng đúng – dầu gió là “thần dược” cứu nguy; dùng sai – có thể trở thành “con dao hai lưỡi” gây hại cho sức khỏe.