Nhiều người lo sợ rằng các yếu tố như uống rượu, ăn đậu phộng mốc, hay hút thuốc lá có thể gây ung thư và tìm mọi cách để tránh những yếu tố này. Tuy nhiên, có một yếu tố khác, ít người chú ý hơn, nhưng thực tế lại có thể làm tăng nguy cơ mắc 13 loại UT. Yếu tố này không phải là gì khác ngoài béo phì.
Bác sĩ Tường Hạch, chuyên gia tại Khoa UT của Bệnh viện Ung bướu tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, giải thích rằng sự liên quan giữa béo phì và UT là do cơ thể chứa quá nhiều chất béo. Chất béo, ngoài việc lưu trữ năng lượng, thực tế còn có những tác động phức tạp và nguy hiểm mà chúng ta ít biết đến. Chất béo không chỉ là nơi dự trữ calo, mà mô mỡ thực tế là một cơ quan nội tiết và chuyển hóa có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Khi mô mỡ, đặc biệt là mô mỡ nội tạng, phát triển quá mức, sẽ dẫn đến nhiều thay đổi nguy hiểm trong cơ thể.
Một trong những ảnh hưởng quan trọng nhất của béo phì là khả năng gây viêm mãn tính. Viêm này, mặc dù có thể nhẹ nhưng sẽ tích tụ dần theo thời gian và có thể dẫn đến UT. Ví dụ, béo phì có thể gây sỏi mật, là nguyên nhân chính dẫn đến UT túi mật do viêm mãn tính.
Thêm vào đó, mô mỡ dư thừa sản xuất một lượng estrogen quá mức. Estrogen dư thừa có thể làm tăng nguy cơ mắc các loại UT như UT vú, UT buồng trứng, UT nội mạc tử cung, và một số bệnh UT khác. Ngoài ra, người béo phì thường có mức insulin trong máu và yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF-1) cao. Những yếu tố này có thể thúc đẩy sự phát triển của UT đại tràng, UT thận, UT tuyến tiền liệt, và UT nội mạc tử cung.
Cơ quan Nghiên cứu UT Quốc gia Hoa Kỳ (National Cancer Institute) cho biết rằng béo phì là yếu tố nguy cơ chính làm gia tăng tỷ lệ mắc nhiều bệnh UT , với 13 loại ung thư có nguy cơ cao hơn ở những người thừa cân và béo phì. Các bệnh UT này bao gồm UT nội mạc tử cung, UT thực quản, UT gan, UT thận, UT đại trực tràng, UT vú, và nhiều loại UT khác.
Đặc biệt, nghiên cứu cho thấy rằng béo bụng là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng. Người có vòng eo lớn có nguy cơ mắc UT cao hơn nhiều so với những người có vóc dáng bình thường. Cứ mỗi 11 cm vòng eo tăng thêm, nguy cơ mắc các bệnh UT liên quan đến béo phì sẽ tăng khoảng 13%. Đặc biệt, UT ruột và UT thực quản có nguy cơ cao hơn rất nhiều khi vòng eo tăng lên.
Mặc dù béo phì có thể gây ra nhiều tác hại, nhưng các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc giảm cân có thể làm giảm nguy cơ mắc UT . Ví dụ, một nghiên cứu trên Tạp chí Clinical Oncology đã chỉ ra rằng phụ nữ giảm cân thành công có nguy cơ mắc UT nội mạc tử cung thấp hơn 29% so với những người có cân nặng ổn định.
Để xác định liệu bạn có bị béo phì hay không, bạn có thể sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI) và đo vòng eo. Chỉ số BMI có thể cho bạn biết mức độ béo của cơ thể, với các mức phân loại rõ ràng: BMI dưới 18,5 là thiếu cân, từ 18,5 – 23,9 là bình thường, từ 24 – 27,9 là thừa cân, và trên 28 là béo phì. Tuy nhiên, một người có BMI bình thường vẫn có thể bị béo bụng, vì vậy đo vòng eo cũng rất quan trọng. Nếu vòng eo của nam giới ≥ 90 cm và của nữ ≥ 85 cm, đó là dấu hiệu của béo phì.
Tóm lại, béo phì và đặc biệt là béo bụng có thể làm tăng nguy cơ mắc UT và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và một cơ thể cân đối có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh UT nguy hiểm này.
